در این کتاب داریوش آشوری به رابطه زبان و مدرنیت می‌پردازد و با ساختن مفهوم زبان باز به قیاس جامعه باز، این مفهوم را می‌کاود. بر اساس این کتاب، همان‌گونه که جامعه مدرن جامعه‌ای باز است، زبان مدرن هم زبانی باز است و جامعه باز به زبان باز نیاز دارد. این کتاب به تشریح چگونگی رشد زبان‌های مدرن (مانند انگلیسی و فرانسه) از دل زبان‌های طبیعی و و بومی می‌پردازد. در ادامه نتیجه گرفته می‌شود که همان‌گونه که جامعه ایرانی در تمام جنبه‌ها در دوران گذر و بحران است، زبان فارسی نیز (مانند تمام زبان‌هایی که امکان ماندگاری دارند) در بحران قرار دارد. در این کتاب با نگاهی تاریخی، تلاش‌هایی که برای همسازی زبان فارسی با مدرنیت در سه دوره تاریخی ایران (پهلوی اول، پهلوی دوم و جمهوری اسلامی) صورت گرفته‌است، بررسی می‌شود. آشوری معتقد است که زبان فارسی تا حدودی خود را با زندگی مدرن سازگار کرده‌است، اما کماکان بازتاب‌دهنده آشوب‌های ذهنی جامعه ایران در برخورد با مدرنیت است.