کتاب «اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار» نوشته‌ی «فریدون آدمیت» است. از جمله مزایای این کتاب که آثار دیگر مورخان ایرانی کمتر از آن بهره‌مند است، ارائه‌ی روش تحقیق در تاریخ‌نگاری است. روشی که می‌توان آن را «تاریخ‌نگاری تحلیلی» خواند. انتقادی که بر آن وارد شده، آن است که تحلیل و باز نگری فلسفی، چنان بر سراسر اثر غالب است که گاهی خواننده را از دنبال کردن وقایع باز می‌دارد. مؤلف، به پیروی از شیوه‌ای که در دیگر آثارش اختیار کرده، سخن را با پیش زمینه‌ای نظری از اندیشه‌های سیاسی این دوران آغاز می‌کند و هم‌گرایی خود را با آزادی‌خواهی، عدالت‌طلبی و خردگرایی متفکران این دوره نشان می‌دهد. از خلال سطور این کتاب می‌توان دریافت که آدمیت برای متفکران جامعه اهمیت ویژه‌ای قائل است. وی تحولات مهم تاریخی معاصر ایران را نتیجه‌ی تدریجی اصلاحات فکری می‌داند که از عصر میرزا تقی خان امیر کبیر، با ایجاد مدارس جدید مانند دارالفنون و تأسیس روزنامه، آغاز شد و تا عصر سپهسالار ادامه یافت.