بلوچستان عصر قاجار یکی از پرتلاطمترین ادوار تاریخ این سرزمین است. اهمیت ژئوپولتیک ایران در این دوران به عنوان بخشی از سرزمین حائل میان منافع بریتانیا و تهدید روسیه، مرزهای شرقی ایران را به عرصۀ مخاصمت سیاسی میان قوای داخل و خارج از یکسو و کشمکشها و تلاطمات داخلی بدل کرده بود. در این میان سرزمینهای شرقی و بهویژه اراضی بلوچستان اهمیت ویژهای داشت تا آنجا که بیش از هر نام دیگری از میان ایالات و ولایات ایران و ایالات شرقی به چشم میخورد و به گوش میرسید. ریشۀ این اهمیت را باید در موقعیت استراتژیک هند برای امپراتوری بریتانیا یافت. در میان سرزمینهای وابسته به این امپراتوری که امروزه آنها را سرزمینهای فرادریایی بریتانیا مینامند، هند مهمترین مستعمره بود و از آن به عنوان «نگین تاج بریتانیا» یاد میشد. در چنین شرایطی پاسداری از این ثروت مهم مستلزم تمهیدی بود و بریتانیا را بر آن میداشت تا میان منافع خود در هندوستان با روسیه سرزمین حائل ایجاد کند. احداث خط تلگراف هندواروپایی به همین دلیل تسریع شد بهویژه پس از عهدنامۀ آخال و انضمام مرو به روسیه که تهدیدی برای مرزهای هند به شمار میرفت، انگیزۀ تشکیل سرزمین حائل اهمیت بیشتری یافت. این دوران مصادف با عصر ناصری و پرتلاطمترین دوران تاریخی بلوچستان نیز هست. این کتاب محتوایی از مطبوعات آن دوران را گردآوری کرده که تاکنون در دسترس عموم قرار نداشته است و بیشک عرصۀ مطالعات تاریخی پیرامون این بخش از سرزمین ایران را وسعت میبخشد. با این حال ذکر این نکته ضروری است که بسیاری از رویدادهای مهم تاریخ بلوچستان که در این دوره به وقوه پیوسته، اما اخباری از آن در جراید و مطبوعات این دوره نیامده است؛ از قبیل معاهدۀ بندرعباس که در سال 1856 به امضا رسید.
بلوچستان در عصر قاجار
- نویسنده: مسعود کوهستانی نژادناشر: آبی پارسی، پل فیروزهزبان اصلی: ادبیات فارسینوع جلد: شومیزتاریخ انتشار: 1402506 صفحهنوبت چاپ: 2