محمد دهقانی ۲۵ آبان ۱۳۴۴ در اراک به دنیا آمد. تحصیلات خود را در سه مقطع دبستان، راهنمایی، و دبیرستان در همان شهر به پایان رساند. سپس دور‌ی کارشناسی زبان و ادبیات فارسی را در دانشگاه چمران اهواز آغاز کرد. در سال ۱۳۶۷ نخستین ترجمه‌ی او، چین و ژاپن اثر نیکوس کازانتزاکیس منتشر شد. سپس مدتی را در انستیتو پاستور ایران به کار اداری گذراند و بعد برای ادامه‌ی تحصیل عازم مشهد شد و مدرک کارشناسی ارشد خود را در سال ۱۳۷۳ از دانشگاه فردوسی مشهد دریافت کرد. در همان سال وارد دور‌ه‌ی دکتری زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران شد. رساله‌ی دکتری خود را در حوزه‌ی تاریخ نقد ادبی در ایران به راهنمایی زنده یاد عبدالحسین زرین کوب نوشت و در سال ۱۳۷۷ از تحصیل فراغت یافت. سال بعد به تدریس در دانشگاه سمنان پرداخت و در زمستان سال ۱۳۸۰ برای تدریس به دانشگاه تهران فراخوانده شد. در سال تحصیلی ۱۳۸۴-۱۳۸۵ استاد مدعو دانشگاه پکن بود. ماحصل این سفر علمی را بعدها با عنوان «یادداشتهای پکن» در مجله‌ی نگاه نو منتشر کرد. از آن پس، وقت خود را بیشتر صرف ترجمه و پژوهش در حوزه‌های ادبیات و تاریخ کرده است و اینک نیز به تلاش‌های علمی خود در این رشته‌ها ادامه می‌دهد. او دیپلم افتخار انجمن ادبی پارناسوس یونان را به مناسبت ترجمه‌ی آثار کازانتزاکیس و جایزه‌ی بهترین نقد کتاب در حوزه‌ی تاریخ و جعفرافیا را از خانه‌ی کتاب ایران در سال ۱۳۹۲ دریافت کرده است.
مجموعه‌ی تاریخ و ادبیات ایران برای کسانی نوشته شده است که به تاریخ فرهنگی و ادبی ایران علاقه‌مندند و می‌خواهند برگزیده‌ای از بهترین شاهکارهای ادبی ایران را همراه با شرح و تفسیر لازم به زبانی ساده و روشن بخوانند و بدانند که این شاهکارها در کدام فضای تاریخی پدید آمده و متقابلاً چگونه بر آن تأثیر نهاده‌اند. این مجموعه صرفاً تاریخ و ادبیات ایران پس از اسلام را دربرمی‌گیرد و می‌کوشد تاریخ ادبی ایران را در پیوند با تاریخ عمومی جهان ببیند و به تحولات فکری و فرهنگی کشورها و اقلیم‌هایی هم که به نحوی با ایران در ارتباط بوده‌اند اشاره کند و به‌این‌ترتیب گستره‌ای روشن‌تر برای مقایسه‌ی تاریخ و ادبیات ایران و جهان پدید آورد.
