در کتاب کوشش شده، تحلیلی از رویکردهای جهان گرایانه در رفتار، فرهنگ و تاریخ ایرانیان، از منظر جامعه‌شناختی، فراهم آید. شواهد تاریخی و مشاهده‌های عینی نشان می‌دهند که در رفتار فرهنگی ایرانیان رویکردی جهان‌گرایانه هست که باعث شده آمادگی پذیرش و جذب فرهنگ‌های دیگر و رابطه‌ی متقابل و اثرگذاری و تاثیرپذیری با دیگر قومیت‌ها را داشته باشند، اقوام و فرهنگ‌های دیگر را با خود بیگانه نشمارند و به جای دفع و رد آن‌ها و سر در لاک خود فرو بردن، به همدلی و سازگاری با آنان گرایش داشته باشند. دوری‌گزینی از جهان بزرگ و ستیز با آن خصلت ذاتی و اساسی و همیشگی فرهنگ ایرانی نبوده است. در کتاب حاضر کوشش شده این ارزیابی با استناد به واقعیت‌های فراوان مشهود در تاریخ ایران مبسوط و مستدل شود و در این زمینه شواهد موجود در زبان ایرانیان، دین‌های اقوام ایرانی در طول تاریخ، ساختار سیاسی جوامع ایرانی، ادبیات و به ویژه شعر فارسی، هنرهای ظریفه و معماری بررسی و تحلیل شده‌اند و رگه‌ی جهان‌گرا و جهان‌پذیر نیرومند این فرهنگ نشان داده شده است.