بیضایی در پیشگفتار کتاب ضمن طرح داستان بنیادین هزار و یک شب و معرفی شهرزاد، دین آزاد و شهریار، چنین می‌گوید «من می کوشم نشان بدهد که این شهرزاد و دین آزاد و شهریار، همان شهرناز و ارنواز و ضحاک اسطوره ی باستان هستند». در ادامه او به ذکر شواهد و دلایل و مقایسه نقل و ترجمه‌های موجود در این باره می‌پردازد. ضمن اینکه اصل و ریشه کتاب هزار و یک شب را نیز بررسی می‌کند و چنین می‌گوید: «داستان مادر (یا بنیادین) هزار و یک شب - اگر بدفهمی های احتمالی گزارشگران قرن چهارم ه.ق. را ندیده بگیریم - عینا همان داستان مادر کتاب نابود شده ی «هزار افسان» است که به نظر می رسد -اگرنه زودتر، نهایتا- در قرن سوم هجری از پهلوی (یا فارسی) با نام «الف لیله» به عربی ترجمه شده بوده.»