حجت‌‌الاسلام والمسلمین دکتر جعفريان در مقدمه اين اثر از چگونگي شكل‌گيري كتاب حاضر مي‌نويسد: «از سال 1369 كه براي نخستين‌بار پژوهش كوتاهي را درباره برخي از جنبه‌هاي مذهبي سياسي صفويه آغاز كردم، ديگر نتوانستم خود را از تحقيق در اين زمينه رها كنم. شايد يكي از مهمترين دلايل آن، اين بود كه روز به روز بر اهميت اين دوره تاريخي وقوف بيشتري يافته و علاقه‌مند بودم تا از تجربه‌هاي آن بهره‌مند گردم و جامعه اسلامي ايران را نيز با آن آشنا كنم. به هر روي آنچه در اين كتاب آمده، مطالبي است كه طي نوزده سال به مناسبت‌هاي مختلف در حوزه صفويه‌شناسي نوشته‌ام. نخستين‌بار شماري از مقالات بنده در سال 1371 با عنوان "دين و سياست در دوره صفوي" چاپ شد. بعدها همان كتاب با شماري مقاله ديگر در سال 1379 با عنوان "صفويه در عرصه دين، سياست و فرهنگ" به چاپ رسيد. اندكي بعد مجلدي با عنوان "كاوش‌هاي تازه در باب روزگار صفوي" چاپ كردم. ادامه كار با نگارش مقالات ديگري بود كه مجموعه آنها را در اين دو مجلد فراهم آورده و خدمت دوستداران تقديم مي‌كنم.»