شوایک صورت امروزین یک تیپ ادبی کهن است: آدمی که خود را به سفاهت زده تا از این راه پرده از سفاهت «هشیاران» بردارد. شوایک، «سرباز غیور»، جاودانه‌ترین نمونة این تیپ ادبی است که در جنگ جهانی با هشیاری پنهان خود ارتش امپراتوری هابسبورگ، و عموماً همة گستاخان و خودستایان جامعة خود را به سخره می‌گیرد.
شوایک رمانی است ضد جنگ، و تصویری که نویسنده از دنیای میلیتاریستی امپراتوری می‌نمایاند تصویری است که خواننده را به خنده‌های پیاپی وامی‌دارد. دنیایی که صحنه‌های آن به روایت شوایک مانند دانه‌های زنجیر، یکی پس از دیگری، پیش روی ما گشوده می‌شود، دنیایی است آکنده از بی‌خردی، بی‌مایگی، پوک مغزی، و در عین حال عاقل‌نمایی و گستاخی. آنچه شوایک در این صحنه‌ها باز می‌گوید چکیدة تجربه‌های مردم چک است، افشاگر جنگ، نظام پوسیدة امپراتوری، و عموماً حماقت انسانی است. گفتارهای عامیانه ـ حتی ناتورالیستیِ ـ رمان طنزآلودند، هیجان می‌آفرینند، و اپیزودهای گوناگون را به هم پیوند می‌دهند. رمان ناتمام مانده است، اما چنین نیز تمام شده به نظر می‌رسد.
پس از هاشک بسیاری کار او را ادامه دادند. برتولت برشت دنباله‌ای هم برای آن نوشت: شوایک در جنگ دوم جهانی. بسیاری از خوانندگان شوایک را بیشتر از نویسندة آن می‌شناسند، اما ادبیات چک، پیش از همه، به واسطة یاروسلاو هاشک است که در ادبیات جهان حضور دارد.
 
شوایک چهار بخش دارد؛ چکیده‌ای از بخش دوم آن (با نام مصدر سرکار ستوان) به وسیله­ی حسن قایمیان، و بخش نخست آن توسط ایرج پزشکزاد در سال‌های پیش به فارسی برگردانده شده. کتاب حاضر ترجمة همة رمان است.