زندگی و کارهای هدایت بارها به زبان‌های مختلف توصیف و بررسی شده‌اند؛ اما این کار هیچ‌گاه به طرزی جامع صورت نگرفته است. در این بررسی کل زندگی و آثار هدایت، پیوندهایی که با هم داشتند و مناسبات‌شان با تحولات ادبی، فرهنگی و اجتماعی عصر او و تأثیر آنها بر جامعۀ روشنفکران ایران تا چند دهه پس از مرگ او بازبینی شده است. همچنین در این کتاب آثار داستانی هدایت به چهار دسته تقسیم شده که به ترتیب اعتقادات و تجربیات هستی‌شناختی، ذات‌شناختی و روان‌شناختی او را منعکس می‌کنند؛ رئالیسم انتقادی او را در تجسم زندگی مردم ایران به نمایش می‌گذارند؛ از ناسیونالیسم رمانتیک او پرده برمی‌دارند و مهارت او را در طنزنویسی نشان می‌دهند. البته نمی‌توان انکار کرد که عناصری از هر چهار دسته در اغلب کارهای او یافت می‌شوند. همچنین بر خلاف شمار قابل توجهی از بررسی‌های قبلی، در این بررسی هدایت نه به چشم نویسنده‌ای شرقی نگریسته می‌شود و نه به چشم نویسنده‌ای غربی، بلکه کسی که هم دربارۀ موضوع‌های محلی نوشته است و هم دربارۀ موضوع‌های جهانی و در طول پرورش اولیه و رشد فکری بعدی زیر نفوذ تأثیرات شرق و غرب هر دو قرار داشته است. دقیقا همین خصوصیات است که در میان نویسندگان ایرانی به هدایت جایگاهی یگانه می‌بخشد.