علامه محمدتقی جعفری طیف وسیعی از مسائل مهم و چالش‌برانگیز زمانه و جامعه را مورد اندیشه‌ورزی قرار داده است و نظریات و ایده‌های بدیعی در باب آن‌ها مطرح کرده است؛ ایده‌هایی که می‌توانند راه‌های نوینی را پیش روی اندیشه‌های بشری بگشایند. اما اندیشمندان و متفکران ما تا حد زیادی این ایده‌ها را نادیده انگاشته‌اند و آن‌ها را به شایستگی مورد توجه همدلانه و بررسی نقادانه قرار نداده‌اند. برخی از مواجهات با متون علامه جعفری نیز با پیش‌فرض‌های نسنجیده صورت گرفته است. «معرفت دینی» و «حیات معقول» از ایده‌های اساسی و زیربنایی اندیشه‌‌های علامه جعفری است و بسیاری از اندیشه‌های دیگر او به نوعی در ارتباط با این دو کلیدواژه‌ی مهم سامان یافته است. لذا اثر حاضر به واکاوی برخی از ابعاد اندیشه‌های علامه جعفری که حول این دو مفهوم شکل گرفته و کمتر مورد بررسی قرار گرفته‌اند، اختصاص یافته است