رمان ژان باروا داستان برخورد عقاید و آراء است. مجموعه‌ای است از گفتگو، نامه، سخنرانی و یادداشت که همه بیان کنندۀ این برخورد است، آنچه در این سال‌ها با طرح موضوع دگرگونی فهم بشر از دین همراه با پیشرفت علوم طبیعی یا انطباق دین با معرفت هر عصر، در جامعه ما مورد بحث و مناقشه و مجادله و حتی منازعه قرار گرفته است، در اواخر قرن نوزدهم و اوائل قرن بیستم موضوع روز اروپاییان بوده است که در این رمان از زبان موافقان ومخالفان، با بیانی ساده و ملایم، آمده است. یک چهارم آخر رمان وصفی است از غلبۀ تربیت دینی بر قهرمانان داستان و روی کردن جوانان به همان دین سنتی و کلیسا. به موازات آن بحث‌ها، موضوع دیگری نیز در رمان مطرح می شود، قضیۀ دریفوس، محاکمۀ امیل زولا نویسندۀ معروف فرانسوی، واکنش ملت پرستانه و تعصب آمیز و خشن تودۀ مردم نسبت به دریفوس و زولا که حتی تا مرحلۀ حمله برای کشتن زولا پیش می‌رود. اما این نیز جلوۀ دیگری از برخورد عقاید و آراء است که در صحن دادگاه به صورت دادرسی و در کوچه و خیابان با هیاهو و خشونت بروز می‌کند.