top of page

روژه ویتراک

فرانسوی، نمایشنامه نویس

روژه ویتراک

روژه ویتراک (۱۸۹۹-۱۹۵۲)، شاعر و نمایشنامه­‌نویس فرانسوی در بخش پَنساک فرانسه به دنیا می‌­آید و در سال ۱۹۱۰ عازم پاریس می‌­شود. ویتراکِ جوان با مطالعه­‌ی آثار لوترِآمون و آلفرد ژاری و تحت تأثیر مکتب سمبولیسم، به شعر و تئا‌تر روی می‌­آورد. او در آوریل ۱۹۱۷ در مانیفست دادائیستِ سن ـ ژولین ـ لو ـ پوور شرکت می‌­­کند و به همراهِ مارسل آرلان، رُنه کرُوِل، آندره دوتِل و ژُرژ لَمبور مجله­‌ی ماجرا را منتشر می‌­کند؛ مجله­‌ای که نخستین نمایشنامه­‌ی ویتراک تحت عنوان «نقاش» در آن به چاپ می‌­رسد. در سال ۱۹۲۲ رابطه­‌ی دوستانه­‌ای میان او و آندره برتون برقرار می‌­شود و ویتراک به واسطه­‌ی این رابطه و در پیوند با جنبش سورئالیسم، در انتشار اولین شماره­‌ی مجله­‌ی انقلاب سورئالیست با برتون همکاری می‌­کند. روژه ویتراک از رهگذر شعر به ادبیات می‌­رسد: در برخی از مجموعه­‌هایش چون «شقاوت­‌های شب»، «شناختِ مرگ»، «فُکاهی­‌ها» و «فانوسِ سیاه»، بُعد خیال­انگیزِ اثر، نوشتاری غریب و قطعه قطعه شده را پدید می‌­آورد که نیروی محرکه‌­ی آن نوعی تمایل به امرِ غیرمترقبه و نادر بودنی است که همواره از ویژگی­‌های منحصر به فردِ سبکِ نگارش اوست. در سال ۱۹۲۶ ویتراک به همراه آنتونن آرتو برای "برآورده ساختن شدید‌ترین نیازهای ذهن و تخیل"، تئا‌تر آلفرد ژاری را تأسیس می‌­کند. پس از مدتی، روابط ویتراک با سورئالیست­‌ها و به ویژه آندره برتون سست شده و در پایان سال­‌های ۱۹۲۰ به همراه آرتو از گروه اخراج می‌­شود. بعضی از نمایشنامه­‌های ویتراک که در تئا‌تر آلفرد ژاری خلق شدند عموماً به عنوان شاهکارهای تئا‌تر سورئالیست شناخته می‌­شوند و از آن میان می‌­توان به درامِ «اسرارِ عشق» (۱۹۲۷) اشاره کرد که ترکیبی است از طنز و اِروتیسم، و یا نمایشنامه­‌ی «ویکتور یا حُکم­فرماییِ کودکان» که هجوِ نیش­دارِ همسان‌خواهیِ (کُنفورمیسم) بورژوایی است: این نمایشنامه در سال ۱۹۲۸ توسط آنتونن آرتو و خودِ روژه ویتراک در کُمدیِ شانزه­‌لیزه به روی صحنه رفت. نمایشنامه­‌های وی ـ از کُمدی­‌های بولوار تا تراژدی­‌های درونی ـ چیزی بیش از کنجکاوی­‌های ساده هستند؛ آن­‌ها اصولِ نظم و وحدتِ ناسازگار با "منطقِ" ورطه­‌های غیرعقلانی را به طور جدی زیر سؤال می‌­برند. به علاوه، ویتراک با استفاده از هم­زیستیِ ریشه­‌ییِ امرِ خنده‌­دار و امرِ هولناک، به سرعت نقشِ زمینه­‌سازِ تئا‌تر ابزورد را در صحنه­‌ی تاریخِ ادبیات پیدا می‌­کند. او در «غیرمنتظره» (۱۹۳۴)، علم، ازدواج، ارتش، مذهب، کار، خانواده و میهن را به مثابه ابزارهایِ اجتماع، از هر جهت تقبیح می‌­کند. «دوشیزگانِ پهنه­‌ی دریا» (۱۹۳۸) درامی با محوریت تحلیل روان­‌شناسانه است. ویتراک در نمایشنامه­‌های «گُرگ ـ انسان» (۱۹۳۹) و «شمشیرِ پدرم» (۱۹۵۱) بار دیگر به مضحکه روی می‌­آورد. اجراهای این آثار بدون کسب موفقیتی چشم­گیر صحنه­‌ها را ترک می‌­کنند، اما اجرای مجدد «ویکتور یا حکم­فرماییِ کودکان» در سال ۱۹۶۲ به کارگردانیِ ژان آنوی، موجب شهرت فراوانِ ویتراک پس از مرگ­‌اش می‌­شود.

با پذیرفتن خطر خلق آثاری که اغلب مورد غفلت قرار می‌­گیرند، روژه ویتراک، این خالق حقیقیِ دگردیسی­‌ها و این مسحور دنیایِ کودکی، با رهاسازیِ شخصیت خلاق­‌اش و با طراوتی بی­انت‌ها، آموزه­‌های تحمیلیِ مدرسه­ را زیر پا می‌­گذارد.

جملات منتخب

file.jpg

I'm a paragraph. Click here to add your own text and edit me. It's easy.

یادداشت‌ها

کتاب‌ها

614034_103e8f4ab0ae4536a38b319d3eb437ed~
Heading 5
614034_103e8f4ab0ae4536a38b319d3eb437ed~
Heading 5
614034_103e8f4ab0ae4536a38b319d3eb437ed~
Heading 5
614034_103e8f4ab0ae4536a38b319d3eb437ed~
Heading 5
bottom of page