زندگینامه محمّدعلی اسلامی نُدوشَن
محمّدعلی اسلامی نُدوشَن (۳ شهریور ۱۳۰۳ – ۵ اردیبهشت ۱۴۰۱) شاعر، منتقد، نویسنده، مترجم، حقوق‌دان و پژوهش‌گر ایرانی بود. او دانش‌آموختۀ حقوق بین‌الملل از فرانسه بود و پس از بازگشت به ایران، در آغاز قاضی دادگستری شد، اما پس‌از چندی به دعوت فضل‌الله رضا به دانشگاه تهران رفت.
ندوشن از ۱۳۴۸ تا دو سال پس از انقلاب ۱۳۵۷ در دانشکده‌های حقوق و ادبیات دانشگاه تهران، حقوق و ادبیات تطبیقی درس می‌داد. وی فصل‌نامهٔ هستی را پایه گذاشت و همزمان در شماری از مجلات ادبی ایران از جمله نگین، سخن و یغما مقاله می‌نوشت. ندوشن از نویسندگان روزنامهٔ اطلاعات و روزنامهٔ اطلاعات بین‌المللی بود که همزمان در لندن و لس آنجلس منتشر می‌شد. این روزنامه ۲ شهریور ۱۳۹۵ به‌دنبال مشکلات مالی تعطیل شد.
ندوشن از پرکارترین ادیبان و پژوهش‌گران معاصر ایران بود و افزون بر تألیف، به ترجمهٔ آثار به فارسی، از جمله دربارهٔ ادبیات و فرهنگ ایران پرداخت. از وی بیش از ۷۰ تألیف و ترجمه و صدها مقاله به‌جای مانده‌است.
ندوشن از پرکارترین ادیبان و پژوهش‌گران معاصر ایران بود و افزون بر تألیف، به ترجمهٔ آثار به فارسی، از جمله دربارهٔ ادبیات و فرهنگ ایران پرداخت. از وی بیش از ۷۰ تألیف و ترجمه و صدها مقاله به‌جای مانده‌است.
محمد علی اسلامی ندوشن در مقام شاعری
همیشه نگاه مردم به یک شاعر یا نویسنده از دو باب است؛ اول از باب لفظ یا چگونه گفتن. دوم از باب معنا. محمدعلی اسلامی ندوشن با رعایت اعتدال در استفاده از کلمات، هنگام تقریر، نسخه‌ای کامل از این دو باب را به نمایش می‌گذارد. بیوگرافی محمد علی اسلامی ندوشن نشان می‌دهد که وی شعر گفتن را از اواسط عمر رها کرد. زیرا می‌خواست با زبان نثر از مسایل و اوضاع کشور سخن بگوید. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که ندوشن نمی‌خواست شاعری متوسط باشند.
ندوشن در انتخاب ترجمه‌ی آثار
نیمی از فعالیت‌های دکتر ندوشن، ترجمه‌ی آثار مدرن اروپایی است. قسمتی از این ترجمه‌ها درکتاب‌هایش آمده است. وی در ترجمه به سراغ آثار کسانی رفته که پیام‌هایی برای ایران و مردمش داشته باشد. ار خصوصیات ترجمه های محمدعلی اسلامی ندوشن می‌توان به وفاداری کامل به متن اصلی و انتقال درست مفاهیم اشاره کرد. وی از جمله محققینی بود که به دلیل تسلط کامل بر رشته و حوزه فعالیت خود، با ترجمه یک اثر با آن اعتبار می‌بخشید.
تالیف آثار تحلیلی و انتقادی به کوشش ندوشن
به اعتقاد ندوشن، سالهایی که او در آن زیسته، پرمعناترین دوران های این سرزمین بوده است. وی می‌دانست ایران، لوک پیری است که گمشده‌اش تاریخ و فرهنگ است و «جوهره حیاتی» دارد که او را در فراز و نشیب‌های تاریخ، هزاران سال پابرجا نگاه داشته و باز هم احیا خواهد کرد. چیزی که ندوشن را در مفاخر علوم اجتماعی ایران می‌گنجاند و می‌تواند به او جایگاهی ممتاز دهد، شیوه‌ی اندیشیدن اوست. به عبارت دیگر محمدعلی اسلامی ندوشن، جامعه‌شناس نبود اما جامعه شناسانه می‌اندیشید.
از بهترین کتاب‌های محمّدعلی اسلامی نُدوشَن
ایران که در یکی از حساسترین نقطه‌های جهان قرار داشته برخوردگاه تمدن‌ها و ماجراهای بزرگ بوده است. تاریخ آن در آسیا با تاریخ چین و شبه قاره هند و غیره آمیخته است. از زمانیکه ماد‌ها پا بر صحنه‌ی جهان نهادند تا به امروز ایران همواره در کارگاه زمانه حضور داشته است؛ زمانی کمتر و زمانی بیشتر... زمانی فرمانروا؛ زمانی زیردست؛ ولی هرگز از صف اول تاریخ عقب رانده نشده است. در این مجموعه که تا اندازه‌ای می‌توان آن را جلد دوم کتاب «سخن‌ها را بشنویم» دانست کوشش شده است با نگاهی به گذشته جواب‌هایی برای سؤال‌های مبرم امروزمان بیابیم.
ایران و تنهاییش
ایران که در یکی از حساسترین نقطه‌های جهان قرار داشته برخوردگاه تمدن‌ها و ماجراهای بزرگ بوده است. تاریخ آن در آسیا با تاریخ چین و شبه قاره هند و غیره آمیخته است. از زمانیکه ماد‌ها پا بر صحنه‌ی جهان نهادند تا به امروز ایران همواره در کارگاه زمانه حضور داشته است؛ زمانی کمتر و زمانی بیشتر... زمانی فرمانروا؛ زمانی زیردست؛ ولی هرگز از صف اول تاریخ عقب رانده نشده است. در این مجموعه که تا اندازه‌ای می‌توان آن را جلد دوم کتاب «سخن‌ها را بشنویم» دانست کوشش شده است با نگاهی به گذشته جواب‌هایی برای سؤال‌های مبرم امروزمان بیابیم.
سرو سایه فکن
اثری است از دکتر محمدعلي اسلامي ندوشن، به خط استاد غلام حسين اميرخاني و چاپ انتشارات فرهنگسراي ميردشتي. نويسنده در كتاب پيش رو به معرفي ابوالقاسم فردوسي، شاعر بلندآوازه ي ايراني و اثر حماسي و ملي او، شاهنامه، كه احيا كننده زبان پارسي و افتخاري براي ايرانيان بوده و هست، پرداخته است. ملت هايي هستند كه با همه آثار متعددي كه در زبان آنها ايجاد شده- و تعدادي شاهكار- باز مي شود گفت كه يك كتابي اند، زيرا تنها يك كتاب است كه بيش و كم آئينه تمام نماي روح آنها مي گردد. اينگونه است يونان باستان و ايلياد، ايتاليا و كمدي الهي، انگلستان و شكسپير، آلمان و گوته، روسيه و پوشكين… آيا ما نيز با شاهنامه همين وضع را داريم، در حاليكه لااقل چهار اثر بزرگ شعري در زبان ما هست كه هر يك مقام استثنائي خود را دارند. مي شود گفت: آري، زيرا شاهنامه بمنزله سرچشمه جويبار فرهنگ ايران است. اين كتاب است كه بيش از هر كتاب ديگر روح قوم ايراني را- در دوران شادابي و سربلنديش در خود منعكس دارد. نلدكه با همه سخت گيري و مشكل پسندي اي كه دارد، گفته است «شاهنامه حماسه ملي اي است كه هيچ ملتي نظير آنرا ندارد»…
پیروزی آینده دموکراسی
این کتاب سخنرانی توماس مان ۱۰ سال پیش‌تر از آن است که اسلامی ندوشن در ایران به فارسی ترجمه‌اش کند. سخنرانی توماس مان درباره دموکراسی و آینده آن است. دوره سربرآوردن هیتلر و نازی‌ها است که از راه انتخابات و دموکراسی به قدرت رسیده‌اند؛ سال‌ها پیش از جنگ جهانی دوم. توماس مان با نگرش‌های فاشیستی و نژادپرستانه آنها ناسازگار بود، از این رو تابعیت آلمانی‌اش را از او گرفتند و مجبور به ترک کشور شد و به امریکا رفت. اهمیت ترجمه کتاب «پیروزی آینده دموکراسی» به جز محتوای آن و خطراتی که به واسطه سربرآوردن حکومت‌های تمامیت‌خواه و خودکامه دموکراسی را تهدید می‌کند، در زمان ترجمه این کتاب نهفته است. زمانی که در ایران هم کمتر چنین دغدغه‌ای دیده می‌شود. نه روشنفکران و نه افراد و گروه‌های چپ. مذهبی‌ها هم که چنین دغدغه‌ای نداشتند و خواسته و هدف مبارزه آنها حکومت دینی بود، اگر هم دموکراسی برای رسیدن به هدف تسهیل‌گر بود به آن توجه نشان داده می‌شد. می‌توان گفت مشروطه مهم‌ترین سرمایه تاریخی و فکری ما در زمینه دموکراسی‌خواهی است.
تمامی آثار موجود از محمداسلامی ندوشن سایت ناکجا را در لینک زیر بررسی نمایید:
.
منابع:
Wikipedia
Naakojaa
Ketabane
