یداله رویائی در هفده اردیبهشت سال۱۳۱۱ در دامغان به دنیا آمد. آموزش‌های دبستانی و دبیرستانی خود را ابتدا در زادگاهش، و از آن پس در تهران در دانشسرای شبانه روزی تربیت معلم بپایان رساند. و سالی چند بکار تدریس، و بعد سرپرستی و اداره‌ی امور اوقاف دامغان اشتغال داشت. نوجوانی و جوانی او به تمایلات مارکسیستی و مبارزه در حزب توده ایران گذشت. در سال ۱۳۳۲ بدنبال کودتای ۲۸ مرداد و فرار از دامغان چندی به زندگی مخفی، و ترک و گریز گذرانید و سرانجام در اسفندماه‌‌ همان سال دستگیر و به زندان افتاد: زندان باغشاه، زندان زیرطاقی (زیرزمین مخوف پلیس تهران)، زندان موقت، و یک بار دیگر، در سال۱۳۳۶، زندان لشگر۲زرهی ِسلطنت آباد.

رویائی پس از خروج از زندان اولین شعرهای خود را در ۲۲ سالگی نوشت و در مجلات آن زمان با نام مستعار «رویا» منتشر کرد، و همزمان به تحصیلات خود در رشته‌ی حقوق سیاسی تا اخذ درجه‌ی دکترای حقوق بین الملل عمومی ادامه داد و از آن پس در وزارت دارائی به استخدام در آمد و به عنوان ذیحساب و سرپرست امور مالی در ادارات و مراکز دیگر دولتی از جمله تلویزیون ملی ایران بکار پرداخت.

از خطوط مهم زندگی ادبی او می‌توان به چند نمونه اشاره کرد:

- تاسیس هفته‌نامِه‌ی ادبی «بارو» به اتفاق احمد شاملو (نام «بارو» ترکیبی بود از نام‌های مستعار بامداد و رویا)، سال۱۳۴۴

- تاسیس شرکت انتشاراتی «روزن» به اتفاق محمود زند و ابراهیم گلستان (تام «روزن» ترکیبی بود مأخوذ از نام‌های رویائی و زند)، سال ۱۳۴۶

- اداره و انتشار «دفتر‌های روزن»، فصلنامه‌ای در شعر، نقاشی و قصه با همکاری گروه شاعران شعرحجم، ۱۳۴۸ و ۱۳۴۷

-ازدواج با مادلن (سوئیس) ۱۳۴۷ (۱۹۶۸)

- تاسیس جایزه‌ی ادبی «شعر سال» به سرمایه‌گزاری تلویزیون ملی ایران و ژوری مرکب از مسعود فرزاد، محسن هشترودی، فریدون رهنما، بیژن جلالی، پژمان بختیاری و یداله رویائی در سال‌های ۱۳۴۸­،۱۳50،۱349

 - تألیف و انتشار بیانیه‌ی حجم‌گرائی (اسپاسمانتالیسم) درسال ۱۳۴۸، که به خلق نگرش تازه شعری با عنوان «شعر حجم» منجر شد، به همراه گروهی از شاعران و هنرمندان آوانگارد و متمایل به حجم‌گرائی در آن سال‌ها. (مجله‌ی «بررسی کتاب»، دوره‌ی جدید، شهریور١٣۵٠، شماره‌ی ۴، ویژه نامه‌ی شعر حجم).

 جنبش حجم‌گرائی (اسپاسمانتالیسم) با تغذیه و تأثیری که از «پدیدار‌شناسی» و تفکر هوسرل (ادموند) با خود داشت توانست در نسل‌های بعدی شاعران، با حس و هیجان بیشتری استقبال شود و بعنوان بینش تازه‌ای در شعر معاصر ادامه بگیرد، با کهکشانی از شاعران حجم در داخل و خارج ایران، که در واقع منظر ایرانی فنومنولوژی را در شعر دنیا می‌سازند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که «شعر حجم»، چه در تئوری چه در عمل نوعی فنومنولوژی ایرانی است.

- تولد همام، سال ۱۳۵۲ (۱۹۷۳)

- تولد سارا، سال ۱۳۵۳ (۱۹۷۴)

- آغازسفرهای اروپا و اقامت‌های پاریس ١٣۴٧ متناوب تا ١٣۵٧ (۱۹۷۸)

- اقامت دائمی درفرانسه (تبعید اختیاری سال ۱۳۵۴) و سپس اجباری درسال ١٣۵٨ (۱۹۷۹)

- تاسیس«مدرسه‌ی زبان و ادبیات فارسی» در پاریس، سال ۱۳۵۹ (۱۹۸۰)

- سکونت و زندگی در دهات و مزارع نورماندی (آنورونویل)، ۱۹۸۲

- تولد کاویان ۱۹۸۴

- مرگ مادلن ۱۹۸۶

- تدریس در پاریس (۱۹۸۲ تا ۱۹۹۴)

- ازدواج با کا‌ترین (۱۹۸۷)

- انتشار گزینه‌ی اشعار به زبان فرانسه، با نام «پس مرگ چیزی دیگر بود» ، انتشارات «کره آفیس» ، دفترهای روآیومون، پاریس ۱۹۹۷، به ترجمه‌ی شاعران برنار نوئل، کلود استبان، آلن لانس، کریستف بالائی، استر تلرمن و... (محصول یک هفته کار جمعی در سمیناری به «دعوت و ابتکار» بنیاد روآیومون)

- دعوت و قبول ریاست انجمن قلم ایران، (پن کلوب)، لندن ۱۹۹۷ کنگره‌ی مکزیک (گوادالاخارا)

- شرکت در بزرگداشت صدمین سالگرد پل الوار با مقاله‌ی معروف«شعر حجم، شعر حرکت»

- «سفر به آمریکا»، ۱۹۹۸، (متن فارسی آن به ترجمه‌ی عاطفه طاهائی، در «چهره‌ی پنهان حرف»)

- انتشار ترجمه‌ی «امضا‌ها» به زبان فرانسه، به ترجمه‌ی کریستف بالایی، انتشارات «دنا» ، رن ۲۰۰۰

- سخنرانی «گذر از اسپاسمان» در فستیوال بین‌المللی شعر کازابلانکا و طرح تئوری حجمگرائی، سپتامبر ۲۰۰۰ (ترجمه‌ی فارسی از عاطفه طاهائی، در «عبارت از چیست»)

- اخذ عنوان«شوالیه در ادب و هنر» از دولت فرانسه، ۲۰۰۱

- انتشار مجموعه‌ی اشعار«حجمی‌ها» (اسپاسمانتال‌ها) در زبان فرانسه، همراه با ترجمه‌ی«مانیفست شعر حجم» و مؤخره‌ای درباره‌ی آن با عنوان «غایت چیز: نگفتنیِ کلمه»، انتشارات انوانتر، پاریس، سال ۲۰۰۶

-شرکت در فستیوال‌های بین المللی شعر، و حضور در دیدارهای جهانی شاعران، سفرهای ادبی، کنفرانس‌ها و مصاحبه‌ها همیشه از فعالیت‌های دیگرِ اودر کنار امر نویسش بوده است.

یداله رویائی سال‌ها در «آنورنویل»، ده کوچکی در مزارع نورماندی، به سر می‌برد. عضو «خانه‌ی نویسندگان»، و عضو «جامعه‌ی اهل ادب» فرانسه، او هم اکنون در پاریس کار و زندگی می‌کند.

 فهرست آثار:

 

شعر

بر جاده‌های تهی، کتاب کیهان، ۱۳۴۰

شعرهای دریائی، انتشارات مروارید، ۱۳۴۴

از دوستت دارم، انتشارات روزن، ۱۳۴۷

دلتنگی‌ها، انتشارات روزن، ۱۳۴۷

لبریخته‌ها، انتشارات «آسوسیاسیون پرسان»، پاریس ۱۳۶۹، انتشارات نوید شیراز۱۳۷۱

هفتاد سنگ قبر، انتشارات گردون، ۱۳۷۷، انتشارات آژینه ۱۳۷۹، انتشارات داستان‌سرا ۱۳۸۴

من گذشته امضا، انتشارات کاروان، ۱۳۸۱

در جستجوی آن لغتِ تن‌ها، انتشارات کاروان، ۷ ۱۳۸

 

نثر

هلاک عقل به وقتِ انیشیدن، یا «از نیما تا شعر حجم»  انتشارات مروارید ۱۳۵۷، چاپ دوم، انتشارات نگاه، ١٣٩١

از سکوی سرخ، یا «مسائل شعر» ، انتشارات مروارید، ۱۳۵۷

عبارت از چیست؟، انتشارات آهنگ دیگر، ۱۳۸۶

چهره‌ی پنهان حرف، انتشارات نگاه، ١٣٩١

امضایی بر پشت از انتشارات مداد لندن به فراسی انگلیسی و فرانسه

 

 

 نقد و تحقیق روی کارهای رویائی

- درباره‌ی یداله رویائی می‌توانید، از جمله، به مآخذ زیر مراجعه کنید:

- طلا در مس، رضا براهنی، نشرمرغ آمین

- شعر نو از آغاز تا امروز، محمد حقوقی، شرکت سهامی کتاب‌های جیبی

- شعر و شاعران، محمد حقوقی، نگاه

- از حاشیه تا متن، در باره‌ی لبریخته‌ها، به کوشش هما سیار، باران (سوئد)

- گزاره‌های منفرد، علی باباچاهی، نارنج

- چرا من دیگر شاعر نیمائی نیستم، رضا براهنی، نشر مرکز

و نشر رویا (سوئد) - شاعر، سهراب مازندرانی،

- گزارش خواب، سهراب مازندرانی، نشر رویا (سوئد)

 و نشر رویا - خشکی است که کشف خاک می‌کند، سهراب مازندرانی و یان استرگون

- حتای مرگ، درباره‌ی هفتاد سنگ قبر، به سعی و انتخاب حسین مدل و محمد ولی‌زاده، داستان سرا

- مجله‌ی «آفتاب» ، ویژه نامه‌ی یداله رویائی، شماره‌ی ۳۸ و ۳۹ اسلو ۱۳۷۸

- مجله‌ی «کارنامه» ویژه یداله رویائی، تهران شماره ۱۱، تهران ۱۳۷۹

- مجله‌ی «بایا» ، ویژه‌ی نامه شعر حجم، تهران، شماره ۴۱ سال ۱۳۸۵

- مجله‌ی «عصر پنجشنبه» ، ویژه‌ی یداله رویائی، شماره ۶۵ و ۶۶