کتاب «تجدد و تجددستیزی در ایران» از ۲۰ مقاله پراکنده گرد آمده است که در زمان‌های مختلف به رشته تحریر درآمده و سرانجام در سال ۹۹ میلادی، نویسنده با مقدمه مفصلی در هیات یک مجموعه به دست چاپ سپرده است. به همین دلیل مقدمه، سنگینی همه کتاب را بردوش دارد. میلانی در مقدمه، نخست تعریفی از مدرنیته می‌دهد و پس از گذری به مقوله «مقاله»، خواننده را با نظریه تازه «نوتاریخ گرایی» آشنا می سازد.
عباس میلانی در این کتاب، کوشیده است تا تاریخ ایران را از منظر «مدرنیت» مورد بازشناسی قرار دهد. ایشان به کمک تئوری نوتاریخیگری و به مدد مکتب تحلیل گفتمان، درون‌کاوی تاریخ ایران را می آغازد و هر کجا ردپایی از مدرنیت می‌یابد، آن را بازتاب می‌دهد.
مسئله تجدد بی‌گمان مهم‌ترین محور مباحث فرهنگی، سیاسی، ادبی و اقتصادی روزگار ماست. تجدد را می‌توان سلسله به هم پیوسته‌ای از تحولات اقتصادی، فرهنگی، مذهبی، زیبایی‌شناختی، معماری، اخلاقی، شناخت‌شناسی و سیاسی دانست. مایه مشترک همه این تحولات فردگرایی است. یعنی رعایت حقوق طبیعی و تفکیک‌ناپذیر فرد است.