ایران کشوری است که در طول تاریخ همواره مورد هجوم اقوام و کشورهای دیگر بوده و این پدیده‌ای نیست که با حمله‌ی اعراب به ایران شروع شده باشد، بلکه قبل از آن هم یونانیان به ایران حمله کرده و کشور را به مدت هفتاد سال تحت سلطه خود در آوردند و با به قدرت رسیدن اشکانیان به سلطه‌ی ایشان پایان داده شد. اعراب هم دستکم سه قرن ایران را تحت اشغال خود در آوردند و بعدها در اواخر قرن ششم این کشور پایمال قوم مغول شد. اما ایرانیان همواره از دو شیوه‌ی ستیز و سازش یا تقابل و تعامل استفاده کرده‌اند و هرجا که توان مقابله را داشتند استقامت کرده و در برابر بیگانگان ایستاده‌اند و هر جا که قادر به مقاومت و پایداری نبوده‌اند، از شیوه‌ی سازش استفاده کرده و در همکاری با مهاجمان برای خود موقعیت‌های تازه آفریده‌اند. اتخاذ این دو راهکار رفته‌رفته قوم غالب را فرسوده کرده و به قوم مغلوب پویایی و توانی بخشیده تا از خمودگی و سرخوردگی خارج و در موقعیت مناسب بر قوم غالب چیره شود. محمدعلی عسگری نویسنده‌ی کتاب سه قرن تقابل و تعامل؛ ستیز و سازش ایرانیان با اعراب مسلمان می‌گوید این کتاب به‌نوعی ادامه‌ی کتاب دو قرن سکوت است که می‌خواهد در کنار روند تقابل، روند تعامل ایرانیان با فاتحان مسلمان را نیز بر همان بستر تاریخی نشان دهد و موفقیت‌ها و دستاوردهای‌شان را به قلم آورده است.