مجموعه‌ی حاضر که درصدد معرفی و تشریح نظریه‌های معاصر معماری به جامعه دانشجویی، دانشگاهی و حرفه‌ای در جهت کمک به ساماندهی جریان معماری معاصر ایران در قالب «گفتمان سوم» است، در سه بخش تدوین شده است. بخش اول، ترجمه‌ی مقدمه‌ی جامع کیت نسبیت، استاد دانشگاه ویرجینیا بر کتاب نظریه‌پردازی برنامه‌ی کار جدید معماری است که منتخب مقالات صاحب‌نظران معماری معاصر است. در بخش دوم، خلاصه مقالات و در بخش سوم تعلیقات و توضیحات ضروری ارائه شده است.
 این مجموعه به پارادایم‌های تأثیرگذاری همچون پدیدارشناسی، زبان‌شناسی، نشانه‌شناسی، ساختارگرایی، پساساختارگرایی، شالوده‌فکنی، مارکسیسم و فمینیسم و درونمایه‌های معمارانه‌ای چون تاریخ‌گرایی، معنا، روح مکان، منطقه‌گرایی، نظریه‌ی شهری، زمینه‌گرایی کالبد می‌پردازد. همچنین نظریات فیلسوفانی چون میشل فوکو، رولان بارت، مارتین هایدگر، ژاک دریدا، اومبرتو اکو، فردریک جیمسون، ژان فرانسوا لیوتار و همچنین آرای معماران و نظریه‌پردازان معماری‌ای از قبیل دیانا اگرست، جفری برود بنت، پیتر آیزنمن، کنت فرامپتون، ویتوریو گرگوتی، رم کولهاوس، آلدو رسی، برنارد چومی و دیگران مورد بررسی قرار گرفته است.