ایران تریبونال
دادگاه مردمی بین‌المللی
یافته‏‌های کمیسیون حقیقت‏‌یاب
 
جمهوری اسلامی ایران در دهه‌ی ١٣۶٠ ده‌ها هزاران تن از شهروندان ایرانی را به دلیل اعتقادات و فعالیت‌های سیاسی‌شان که در تقابل با عقاید و منافع رژیم قرار داشت، دستگیر، زندانی، شکنجه و اعدام کرد. اشتیاق مذهبی‌ای که برای این جنایات وجود داشت، آن‌ها را بسیار تکان دهنده‌تر می‌کند: به طور مثال، تجاوز به زنان پیش از اعدام معمول بود، زیرا طبق رهنمودهای قوانین «شریعت»، اعدام دختران باکره مجاز نیست. این روند در نهایت به «فتوای» (حکم اسلامی) خمینی، در مرداد ۱۳۶۷ و قتل‌عام زندانیان سیاسی انجامید. در عرض دو ماه، در مرداد و شهریور همان سال، هزاران زندانی سیاسی اعدام شدند. کمیسیونی که بعدها به کمیسیون مرگ معروف شد، از آن‌ها چند سئوال پرسید و بعد آن­ها را به اعدام محکوم کرد. به دلیل سانسور و سرکوب شدید در ایران، شمار دقیق زندانیانی که در تابستان ١٣۶٧ اعدام شدند، مشخص نیست. با این حال تاکنون، اسامی نزدیک به پنج هزار تن از آن‌ها توسط خانواده‌ها، احزاب سیاسی و سازمان‌های حقوق بشری ثبت شده است. شمار زیادی از آن‌ها مدت محکومیت خود را سپری کرده بودند. باور عمومی به راین است که جمهوری اسلامی ایران بین سال‌های ١٣۶٠ تا ١٣۶٧ حدود بیست هزار تن از مخالفان را اعدام کرده است. ایران تریبونال اسامی نزدیک به هفده هزار تن از آنان را در دو مجموعه، گردآوری کرده است.