«تاریخ به مثابه نظام» در ۱۹۳۴ به زبان اسپانیولی برای همایشی نوشته شد که در نهایت ارائه هم نشد. متن آن همزمان به زبان‌های انگلیسی و آلمانی منتشر شد. نسخه کامل متن، پس از چند سال، سرانجام در ۱۹۴۱ در انتشارات مجله مغرب زمین به چاپ رسید. در این فاصله هفت ساله ارتگا متن را از نو نوشت. به شیوه‌ای متفاوت بخش‌بندی کرد و به چاپ مجدد سپرد. این فرآیند طولانی به نظر خبر از این واقعیت می‌داد که مضامین مورد بحث در این کتاب جایگاهی ممتاز در اندیشه او دارد. خوزه ارتگایی گاست زمان ظهور معرفت تاریخی را در معنای حقیقی و هولناک کلمه نزدیک می‌بیند. تا پیش از این، برخلاف باور مرسوم، معرفت به تاریخ انسان وجود نداشته است. زیرا آگاهی ما به تاریخ که در عصر جدید در دیسیپلین دانشگاهی تاریخ نظم یافته، فاقد خصلت وحی و انکشاف بوده است. اما اکنون ساعت موعود فرامی‌رسد؛ این بشارت، برای ارتگا، صرفاً نوید تاسیس رشته‌ای آکادمیک یا انقلاب در یک رشته دانشگاهی مستقر نیست. بلکه همچنین بشارت عصری نو برای انسان و اندیشه فلسفی او است. علم تاریخ، نزد ارتگا، قلمرو اصیل وحی نو و منادی واپسین امید انسان است. این همانا وحی سوم است: ظهور عقل نو از نظر ارتگا، عقل هر آن کوششی است که ما را در محضر چیزی جز خودمان بنشاند.