کتاب حاضر جلد نخست از مجموعة «نظریه‌ها و نقدهای ادبی و هنری» است که در آن به موضوع چگونگی پیدایش و گسترش نظریة «بنیامنیت»، پرداخته شده است. بدین ترتیب در این مجلد، نخست مباحث نظری و تاریخی بنیامتنیت، به ویژه در غرب مورد توجه واقع می‌شود. در این مثال به بررسی ریشه‌ها و زمینه‌های بنیامتنیت و معرفی برخی از بنیان‌گذاران آن یعنی: «میخائیل باخستین»؛ «رولان بارت»؛ «لوران ژنی» و... پرداخته می‌شود. سپس مطالب نظری بخش نخست کتاب به صورت کاربردی معرفی می‌شوند. در این مسیر نمونه‌هایی از پیکرة هنر یا ادبیات ایرانی اسلامی، مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین در کتاب نقش پیش متن‌ها در یک خوانش بنیامتنی در چگونگی تولید و دلالت‌پردازی کتیبة بیستون، بیان شده است. شایان ذکر است در یک مطالعة موردی دیگر به خوانش یک اثر نقاشی از «پرویز کلانتری» با عنوان «این نیز بگذرد» به عنوان موضوعی برای بررسی بنیامتنی، پرداخته شده است.