کتاب «مسأله ایران» حاوی 12 فصل است، هر فصل چند مقال و جمعا بیش از هشتاد پاره. انوع شکاف های نسلی، جنسیتی، شکاف سنت و تجدد، شکاف مرکز و پیرامون، فساد نهادینه شده، بحران های زیست بومی، شدت و ضعف قطبی شده ی سیاسی و اجتماعی و نابرابری های مزمن اقتصادی، همه مانع همبستگی اخلاقی و توسعه و پایداری است. صفات جمعیتی و محتوای جامعه ی ما به کلی دگرگون شده است؛ اما شکل اداره اش قدیمی است. محتوای زندگی شهری با ساختارهای روستایی و سنتی اداره می شود. نتیجه اش تبدیل یک ملت به روحی سرگردان است. مردمی که میل به موفقیت دارند، موفق نمی شوند، امیدشان در نومیدی است. عاقلان زیادند اما عقلانیت اجتماعی کار نمی کند. همه ی این ها نشان می دهد که ما در بحران زندگی می کنیم، این از شاخص های «تحرک اجتماعی» رو به رشد پیداست؛ اما عجیب این که، به رغم مصائب، زندگی در این سرزمین جاری است. نخبگان بزرگ درمانده اند.