در کشورهای اروپای شرقی تفاوت بین "ما" و "من" بسیار فراتر از تفاوتی صرفا در دستور زبان است. من همراه این "ما" بزرگ شدم. در مهدکودک، در مدرسه، سر کار. با گوش دادن به سخنرانی سیاستمدارانی که میگفتند: "رفقا، ما وظیفه داریم ..." و ما رفیقها همان کارهایی را میکردیم که به ما میگفتند. فردی که از یک جامعه توتالیتر بیرون میآید با "نه" گفتن است که مسئولیت فردی و ابتکار عمل را میآموزد. و این راه با گفتن "من" شروع میشود. با اندیشیدن در قالب "من" و عمل کردن در فالب "من" - هم در محیط خصوصی و هم در ملاءعام. "ما" به معنی ترس، تسلیم و سر فرود آوردن است. به معنای جمعیتی ملتهب و یک نفر که برای سرنوشتشان تصمیم میگیرد. "من" به عکس، یعنی دادن فرصتی به فردیت و دموکراسی. (برگرفته از توضیحات پشت جلد کتاب)
کافه اروپا
نام اصلی: Cafe Europa: Life After Communism
نویسنده: اسلاونکا دراکولیچ
مترجم: نازنین دیهیمی
ناشر: نشر گمان
تاریخ انتشار: ۱۳۹۳
۳۰۰ صفحه