خراسان بزرگ مهد آیین‌ها و پهلوانی‌های سترگ بوده است، بسیاری از دلاوری‌ها و رزم‌آزمایی‌های شاهنامه در این سرزمین رخ داده است و خاک زرخیز آن آغشته به خون وطن‌پرستان و پهلوانان بزرگی است که برای هر وجب از سرزمینشان جنگیدند و بر خاک افتادند. خراسان یادآور حماسه‌ها و قهرمانی‌هاست. یادآور روح سترگ ایران و ایرانی در گذر تاریخ و اسطوره است و یادآور شعر و موسیقی و نواهای دل‌انگیز.
برای هر گوشه از فرهنگ این سرزمین کهنسال می‌توان سال‌ها جستجو و مطالعه کرد و به فراخور قالبت‌های برگ‌های زرینی را از آن برگرفت و به جهانیان تقدیم نمود. یکی از دیربازترین آئین‌های این سرزمین کشتی باچوخه است که ریشه در حماسه‌ها و اسطوره‌ها دارد و یادآور فردوسی و خردنامه ارجمندش:
به کشی گرفتن نهادند سر                           گرفتن هر دو دوال کمر
و اسفراین به عنوان جزئی از پیکره خراسان بزرگ ریشه در این سرچشمه حماسه و پهلوانی دارد و بدین‌گونه است که سالیان دراز آیین کشتی پهلوانی باچوخه در چهاردهم فروردین در آن برگزار می‌شود و دل‌های مشتاق فراوانی را به خویش می‌کشد.
کشتی باچوخه، آیینی است که خاستگاه آن به دورترین روزگار آدمی می رسد. اسفراین مهد کشتی باچوخه و آیین پهلوانی به شمار می‌رود. این آیین معروف آیینه تمام‌نمای انسان کامل و بیانگر ژرف‌ترین خواسته‌های اوست و مانند بسیاری از آیین‌ها، می‌کوشد تا به انسان یگانگی بخشد. این آیین همچنین در پی رمزهایی است که تلاش می‌کند از آنها حفاظت و حراست کند. آیین یاد شده، دربرگیرنده پیمان دوستی، وفاداری، جوانمردی، فروتنی و گذشت، صفا، ترک لذات دنیا، دین‌دوستی، حسن خلق و پاک‌نظر بودن و میهن‌دوستی است؛ یا به سخن دیگر بیانگر گفتار نیک، کردار نیک، پندار نیک است. همچنین اسطوره‌هایی از خدایان، ایزدان و بزرگان دین را دربرمی‌گیرد و می‌کوشد تا با تکرار و تمرین، آنها را جاندار و زنده نگاه دارد. مرکز این آیین، گودی بوده که نام‌های مختلفی در مناطق گوناگون داشته است. این گودها، مقصود و هدف پرورش روح و جسم و آموزش آیین جوانمردی است و ورزشکاران را تنها به منظور کشتی گرفتن و برتری جسمانی آموزش نمی‌دادند، بلکه آنها را به خودسازی، مراقبت و مرام مردانگی هم مزین می‌کردند.