در این کتاب، که نام آن از داستان «فیل در تاریکی» مولانا وام گرفته شده، کوشیده‌ شده است به موضوعاتی اشاره شود که از چندین جنبه مهم و درخور توجه‌اند؛ اول از این رو که هر روز نادانسته با آن‌ها سر و کار داریم. دوم به این دلیل که این مسائل به‌نحوی در زندگی ما اثر می‌گذارند که نمی‌شود آن‌ها را برای خودمان حل و تکلیفمان را با آن‌ها روشن نکنیم. سوم از این حیث که بازنگری چنین عادات، باورها، امیال، عواطف و عقایدی از مهم‌ترین گام‌های زندگی‌ است. هفده جستار اتاق تاریک فیل، که همگی مجزا از هم‌اند، براساس آخرین و معتبرترین مقالات، پژوهش‌ها، نشریات و کتاب‌های حوزه‌ی علوم شناختی، جامعه‌شناسی و رفتارشناسی نگاشته شده‌اند. برای فهم راحت‌تر مطالب، از خرد کهن موجود در ادبیات عرفانی و آثار بزرگانی چون عطار، مولانا، سعدی، حافظ و دیگر عارفان ممتاز ایرانی بهره گرفته شده است. نویسنده بر آن است تا، با کمک آخرین‌ پژوهش‌های علوم شناختی و علوم رفتار و درعین‌حال تطابق آن‌ها با خرد کهن، ذهن خواننده را به چالش بکشد، او را به بازنگری و تجدیدنظر درباره‌ی باورها، امیال و عواطف و به‌طورکلی دانسته‌هایش تشویق کند و بینشی نو را در ذهن او بیافریند.