جهش اجتماعی می‌کوشد برخی یافته‌های علمی تازه درباره شکل‌گیریِ ویژگی‌های زیستی و روانی انسان را به زبانی ساده بیان کند و ضمن ارائه روایتی جذاب از تاریخ تحولات زیستی گونه انسان، چگونگی و چرایی شکل‌گیری برخی ویژگی‌های روانی در انسان را توضیح می‌دهد. ایده محوری کتاب «فرضیه مغز اجتماعی» است که می‌گوید: بزرگی مغز انسان برای مقابله با چالش‌های پیچیده‌ای است که زندگی در محیط اجتماعی و تعامل با سایر همنوعان پیش روی او می‌گذارد. برتری انسان بر مقایسه با سایر جانوران به‌ویژه نخستی‌ها تواناییِ اعجاب‌انگیزش در تعامل با همنوعان و جامعه است، و نه مثلاً قابلیت چشمگیر در نوآوریِ فنی و کار با اشیاء. روان‌شناس پیشرو، ویلیام فون ‌هیپلانسان‌شناسی و زیست‌شناسی و تاریخ و روان‌شناسی را با علم تکامل درمی‌آمیزد و تاریخ تکاملی ما را قدم‌به‌قدم دنبال می‌کند تا نشان دهد چگونه رویدادهایی در گذشته‌های بسیار دورمان هنوز هم زندگی امروزمان را شکل می‌دهند. تأثیر این عوامل بسیار گسترده و چشمگیر است: از مسائل عادی و روزمره مانند میل به اغراق‌گویی و بزرگنمایی گرفته تا موارد عجیبی مانند اینکه چرا خودمان دروغ‌هایمان را باور می‌کنیم.