در ماه ژوئن ۱۷۶۲، هنوز یک ماه از انتشار کتاب امیل نگذشته، پارلمان فرانسه اثر مذکور را محکوم و حکم بازداشت نویسنده را صادر می‌کند. روسو از حکم آگاهی می‌یابد و به سوئیس می‌گریزد، اما کتابش بر پلکان کاخ دادگستری پاریس سوزانده می‌شود. در همان ماه، ژنو نیز فرمان توقیف قرارداد اجتماعی و امیل را صادر می‌کند و اندکی بعد، اسقف اعظم پاریس بر ضد امیل فتوا می‌دهد. روسو در نامه‌های کوهستان اعتراضش را اعلام می‌کند. انتشار این اثر نخست در هلند ممنوع می‌شود، سپس ژنو مخالفت خود را با آن اعلام می‌کند و سرانجام در پاریس به آتش کشیده می‌شود. روسو در موتیه تراوِرِ سوئیس اقامت می‌گزیند، اما اهالی شهر اقامتگاهش را محاصره می‌کنند. آنگاه در جزیرهٔ سن‌پیر برای خود پناهگاهی می‌یابد. لیکن نه روز بعد، از روسو می‌خواهند که جزیره را ترک کند. در پی آن همه بی‌مهری، در پاییز ۱۷۷۶، روسو نگارش خیال‌پردازی‌های رهرو تنها را آغاز می‌کند. در آن زمان، مردی است سالخورده و روبه‌مرگ که آوازه‌اش اروپا را درنوردیده است. در دوم ژوئیه ۱۷۷۸، روسو در خانهٔ میزبان و ولی‌نعمتش، به علت سکتهٔ مغزی، چشم از جهان فرو می‌بندد و مرگ مجالش نمی‌دهد که این آخرین اثرش را به پایان برد. پس از مرگ، همسرش دست‌نوشته‌هایش را در اختیار یکی از دوستانش می‌گذارد و بدین‌سان فصل پایانی کتاب (گشت دهم) شکل می‌گیرد. این کتاب یک مکمل مهم دیگر برای آثار فلسفی و اتوبیوگرافیک روسو است و بسیاری از همان موضوعات را مورد بررسی قرار می دهد و همین مسئله کتاب را به مقدمه ای مفید برای هر کسی که علاقه مند به خواندن روسو باشد ، تبدیل کرده است. از جمله آثار قبلی او در زمینه می توان به اعترافات اشاره کرد. آخرین اثر عالی روسو ، رویاپردازی های گردشگری تنها، بخشی یادداشت و خاطره و بخشی تعمق و تفکر است. فیلسوف سعی می کند با انزوای خود کنار بیاید و شادی را در تنهایی و طبیعت پیدا کند. این کتاب از ده فصل به نام "گردشگری" تشکیل شده است. فصل هشتم و نهم را روسو به صورت کامل نوشته است اما آنها را بازنویسی و اصلاح نکرده است و فصل دهم نیز بخاطر مرگ روسو نیمه کاره مانده است. محتوای کتاب ترکیبی است از حکایات اتوبیوگرافیک ، توصیف مناظر ، به ویژه گیاهانی که روسو در پیاده روی های خود در اطراف پاریس به آنها بر میخورد و شرح و تفسیر استدلالهایی که قبلا روسو در زمینه هایی مانند آموزش و فلسفه سیاسی مطرح کرده بود.