داستان رستم و اسفندیار حاوی مسائل مهمی است که در برابر انسان قرار دارد. تار و پود ماجرا از یک سلسله برخورد: برخورد آزادی و اسارت، پیری و جوانی، کهنه و نو، تحمل و تعبد، برخورد سرنوشت با اراده‌ی انسان و در پایان، برخورد زندگی و مرگ، ترکیب یافته است. در این داستان آن‌گونه که خاص تراژدی‌های بزرگ است، روح آدمی به بالاترین حد کشتن و تقلای خویش می‌رسد. دو پهلوان اصلی واقعه مانند دو گردباد به هم درمی‌آیند و در طی سه روز همه‌ی ذخایر روح خویش را به کار می‌گیرند. جنگ رستم و اسفندیار بیش از هر جنگ دیگری در شاهنامه، جنگ معنوی است؛ برخورد دو طبیعت و دو عالم درون است. کتاب حاضر در سه بخش "تامل در رستم و اسفندیار"، "داستان رستم و اسفندیار (متن شاهنامه)" و "حواشی" به چاپ رسیده است و به ماجرای رستم و اسفندیار در شاهنامه اختصاص دارد.