ایرانیان که به‌طور غریزی ضداستعمار هستند، همچنان به‌شدت در اندیشهٔ چیزی هستند که آن را دخالت بسیار نادرست، پرفریب و حتی ویرانگر انگلیس در امور کشورشان در دو سدهٔ گذشته می‌دانند. با این‌حال، بسیاری تقریباً از این حقیقت آگاه نیستند که در سراسر سدهٔ نوزدهم و بسیاری از سال‌های سدهٔ بیستم، حضور روسیه، به‌ویژه در شمال ایران، به مراتب بی‌پرده‌تر، تهاجمی‌تر و مهم‌تر از حضور انگلیس در این کشور بوده است. در حقیقت، این گروه از ایرانیان شگفت‌زده خواهند شد اگر بشنوند که حضور انگلیسی‌ها و توازن و «حمایتی» که آن‌ها فراهم می‌کردند، شاید مانع از دخالت‌های شدیدتر روسیه در امور ایران شده باشد و ممکن است حتی این موضوع را نپذیرند. این کتاب مبتنی بر این نظر است که درگیری تاریخی روسیه در ایران، فراگیر و دیرپای و به همان سان، کم‌شناخته و اغلب، بد شناخته شده نیز است. نویسندگان این مجموعه مقالات، همچنین از آن‌رو برگزیده شده‌اند تا تقابل‌های روسیه و ایران را به‌صورت نوعی پیوستار ارائه دهند، پیوستاری که پس از واقعهٔ بسیار ۱۲۸۷ شمسی ادامه یافت، یعنی زمانی که روس‌ها گستاخانه با به توپ بستن مجلس ایران در نظام حکومتی مبتنی بر مجلس این کشور مداخله کردند. هدف این است که درگیری روس‌ها در ایران، از دورهٔ تزارها تا کارکرد روسیهٔ شوروی در سیاست‌ها و جامعهٔ ایرانی در دورهٔ پهلوی، نشان داده شود و این کار با جستجوی پیوستگی و گسست و وقفه، یکسان، انجام می‌گیرد. هریک از مقالات این اثر، به یکی از جنبه‌های تعامل ایران و روسیه می‌پردازد و این کار از طریق ملاحظهٔ فعالیت‌های افراد روس، مأموران سیاسی، نظامیان، افسران اطلاعاتی، بانکداران، فعالان اقتصادی و معماران فعال در ایران انجام می‌گیرد. برخی از این فصول دربارهٔ فرد، مأموری سیاسی، یک مشاور یا مأمور است و از اطلاعات زندگینامه‌ها دربارهٔ افراد به‌صورت یک منشور استفاده می‌شود تا یکی از جنبه‌های روابط ایران و روسیه برجسته شود.