رمان «قمارباز» بیانی از طرز زندگی و مقایسۀ بین طبقۀ بورژوا و اشراف در مقابل طبقۀ دهقان و مردم پایین دست جامعه است. نویسنده در هنگام نوشتن کتاب تحت مهلت سختی برای بازپرداخت بدهی‌اش ناشی از قمار بود. قهرمان و راوی داستان که معلم سرخانه‌ای بیش نیست، با وجود اینکه رفتارهای اشرافی را از اینان آموخته؛ اما می‌داند که زندگی احمقانۀ بورژوایی آنها تا چه حد پوشالی و حقیر است و چون بر این امر آگاه‌ است، از اینکه از این اجتماع دل بکند ابایی ندارد و حتی قماربازی خود را با آنکه همه آن را نشانۀ ضعف او می‌دانند و او را سرزنش می‌کنند، برتر و بهتر از تظاهر به اشرافی‌گری آنها می‌داند. داستان رمان ماجرای خانواده‌ای روس است که بر اثر تحولات و بی‌لیاقتی‌ها ثروت انبوه خود را از دست داده و مجبور به مهاجرت به کشور دیگری شده‌اند. راوی داستان که معلم فرزندان این خانواده است داستان را در حالی روایت می‌کند که یا از قمارخانه برگشته است یا در راه قمارخانه است. وی که به شانس خودش در قمار اعتقاد راسخ دارد مدام در اندیشه قمار است و آن را تنها راه محقق شدن خواسته‌هایش می‌داند.