خاورمیانه نه‌تنها زادگاه سه دین و تمدن‌های متعدد، بلکه قرن‌های زیاد کانون دانش و اندیشه‌ها، فنون و محصولات و نیز گهگاه مرکز قدرت نظامی و سیاسی بوده است.

در این کتابِ بی‌اندازه خواندنی و پردامنه، پروفسور برنارد لوئیس دگرگونی‌های متوالی خاورمیانه را بررسی کرده است: ابتدا به دو امپراتوری بزرگ ایران و روم می‌پردازد؛ سپس به پیدایش یکتاپرستی و رشد مسیحیت؛ ظهور و گسترش شگرف اسلام؛ امواج مهاجمان مشرق‌زمین و لشگرهای مغول چنگیزخان؛ برآمدن ترکان عثمانی و تغییر موازنهٔ قوا بین جهان اسلام و جهان مسیحیت.

برنارد لوئیس، ضمن تشریح نیروهای شکل‌دهندهٔ خاورمیانه، به نفوذ فراگیر اندیشه‌ها و تکنولوژی غرب در عصر جدید نیز می‌نگرد و کتاب خود را با انقلاب اسلامی ایران به پایان می‌رساند.