کتاب «افسانههای پهلوانی ایران» محصول یک طرح پژوهشی در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات است که از سوی حسن ذوالفقاری و بهادر باقری انجام شده و توسط نشر خاموش روانه بازار نشر شده است.
کتاب «افسانههای پهلوانی ایران» در چهار جلد گردآوری شده که افسانههای آن در دو بخش منظوم و منثور هستند و نسبت آن‌ها به هم تقریبا یک به یک است. برخی از این افسانه‌ها بعد از شاهنامه منظوم بودند؛ بخشی از آن به خاندان پادشاهان کیانی و برخی به خاندان رستم مربوط می‌شود. بعضی از این داستان‌ها هم جنبه دینی و مذهبی دارند و در مجموع همه این افسانه‌ها تحت تاثیر شاهنامه بودند که در یک مجموعه با عنوان «افسانههای پهلوانی ایران» جمع شده است.
اين مجموعه، بازشناسي، معرفي و تجزيه و تحليل ۶۰ افسانه پهلواني منظوم و منثور تا پايان دوره قاجار بر اساس حروف الفباي نام آن‌هاست. هدف آن، معرفي افسانه‌هاي پهلواني پس از شاهنامه و ادامه اين سنت پس از فردوسي و اغلب در ميان مردم است. كتاب به بررسي سير تحول و تطور اين نوع ادبي در بستر تاريخي و اجتماعي؛ نشان دادن جايگاه و ابعاد هنري افسانه‌هاي پهلواني فارسي و پيشنهاد استفاده از اين ظرفيت‌هاي ناشناخته و ارزشمند در هنرهاي سينما، تئاتر و پويانمايي مي‌پردازد . ذيل هر افسانه، اين موارد بررسي مي‌شود : معرفي داستان و ارزش آن ، پديدآورنده، نسخه‌ها، ساختار اثر و موضوعات به همراه چكيده روايي اثر و تشريح جنبه‌هاي داستاني شامل: عناصر داستاني، خصلت روايي، ويژگي‌هاي داستاني و بن‌مايه‌ها.
علاوه بر آن جنبه‌هاي زباني و ادبي شامل: بررسي زبان ادبي و عاميانه يا روايي و نقالي ، مسائل دستوري ، اصطلاحات، مثل‌ها، واژگان عاميانه، گزاره‌هاي قالبي، زبانزدها (كنايات، سوگندها ، ناسزاها، شوخي‌ها و تهديدها)، توصيف صحنه‌ها، اشخاص ، مكان‌ها و آيات، احاديث، اشعار، اغراق‌ها؛ و جنبه‌هاي اجتماعي شامل: آداب و رسوم، آيين‌ها، خوراك و پوشاك، نظام اداري و اجتماعي، باورها؛ معماري و هنر، مشاغل، اشارات ديني و مذهبي و فرقه‌ها و مذاهب بررسي و تحليل مي‌شوند. در پايان هر افسانه نيز نمونه‌اي از آن، شامل گزيده‌اي دو تا چهار صفحه‌اي ذكر مي‌شود تا خوانندگان با متن و سبك نگارش كتاب آشنا شوند . نمايه‌هاي پاياني كمك مي‌كند تا خوانندگان و پژوهشگران بتوانند به ريز محتواي آثار، دسترسي بهتري پيدا كنند.
