می‌توان گفت ادبیات معاصر ایران عمدتاً از طریق کاربست ساختار مکتب‌های ادبی غرب شناخته و مفهوم‌سازی شده است. بر این اساس برخی از جریان‌های ادبیات فارسی از منظر مکاتبی همچون رمانتیسم، سمبولیسم، رئالیسم، ناتورالیسم و دیگر مکتب‌های ادبی درک و تبیین شده و در نتیجه درک و دریافتی که از ادبیات معاصر شکل گرفته، در پیوند با مفهوم‌سازی‌های مکتب‌های ادبی است. این کتاب با بررسی و تحلیل دقیق هر یک از مکتب‌های ادبی، سعی در ارائۀ تصویری روشن از مبانی و ماهیت این مکتب‌ها داشته تا تفاوت درک و دریافت این مکاتب در ایران و تقلیل‌گرایی و برداشت‌های بعضاً نادرستی که در درک این مکتب‌ها صورت گرفته است روشن گردد. در مرحلۀ بعد کاربست هر یک از این مکاتب در جریان‌شناسی شعر و ادبیات معاصر با نگاهی انتقادی تحلیل و بررسی شده و در پایان نیز آسیب‌های کاربست مکاتب ادبی غرب به عنوان تنها روش و ابزار شناخت ادبیات معاصر فارسی تحلیل و پیشنهادهایی راهبردی ارائه شده است.