کتاب، تحقیقی است درباره تاریخ، زبان، و منشا پیدایش و سرزمین ملیت "هزاره "که در دوازده فصل سازمان یافته است .در نخستین فصل از منشا پیدایش این قوم و متعلقات نژادی آن صحبت می‌شود .مولف بر خلاف نظریه برخی مورخان معاصر، هزاره‌ها را به هیچ وجه از نژاد چنگیزخان نمی‌داند .در فصل دوم قلمرو سرزمین کوهستانی هزاره‌جات مشخص می‌شود و محدوده این سرزمین از غور تا غزنی و از ارزگان تا سمنگان تعیین می‌گردد .در فصل سوم زبان و ریشه‌های زبانی این قوم بررسی شده است .در فصل چهارم از مذهب و معتقدات مذهبی هزاره‌ها بحث شده است .موضوع فصل پنجم بررسی وضعیت سیاسی هزاره‌جات در زمان حکام کابل و حکومت‌هایی است که در همسایگی این قوم زندگی می‌کردند .در فصل ششم از جنگ‌های استقلال خواهی و حوادث سال‌های 1891تا 1893یاد می‌شود .عنوان فصل هفتم "بردگی هزاره‌ها "است که نویسنده از "به بردگی کشیدن هزاره‌ها "صحبت می‌کند . فصل هشتم حاوی مجموعه نوشته‌ها و تحقیقاتی است درباره هزاره‌های خارج از سرزمین افغانستان .فصل نهم به تشکیلات سیاسی، اجتماعی، فصل دهم به فرهنگ و رسومات این قوم و فصل یازدهم به شرایط اقتصادی آنها اختصاص دارد .در آخرین فصل از هزاره‌ها به مثابه اقلیت نژادی سخن می‌رود و وضعیت اجتماعی آنها بررسی می‌گردد .در پایان کتاب توضیحات کوتاهی در معرفی تعدادی از اشخاص مشهور هزاره درج گردیده است .ضمایم، کتابشناسی و نمایه پایان بخش کتاب است .