مهمترين داستان پليسی عصر رضاشاه، «داروغه اصفهان، شرلوک هلمس ايران» «۱۳۰۴»، ضمن بهره بردن از ساخت مدرن داستانهای كانن دويل، متاثر از قصههای ماجرایی كهن است و ساختی تو در تو و قصه در قصه دارد. رمان «صادق ممقلی يا شرلوک هلمس ايران» نوشته ميرزا كاظم خان مستعانالسلطان «هوشی دريان» را اولين رمان جنایی تاليفی در زبان فارسي برمیشمرند. با اين حال درباره ميرزا كاظم خان مستعانالسلطان «هوشی دريان»، كه تنها همين یک اثر به قلم او در دست است اطلاعات زندگینامهای موجود نيست و اطلاعات ما درباره «صادق ممقلی» يعنی مخلوق اين نويسنده و اولين كارآگاه مدرن ادبيات فارسی بيشتر از خود نويسنده نیست. ويرايش حاضر مبتنی بر دو چاپ موجود از كتاب «صادق ممقلی، داروغه اصفهان» تهيه شده است: چاپ اول در شهريور سال ۱۳۰۴ و به اهتمام محمد رمضانی صاحب «كتابخانه شرق» و چاپ دوم به سال ۱۳۲۷ توسط «بنگاه انتشاراتی فهم».
صادق ممقلی، شرلوک هلمس ایران یا داروغه اصفهان
نویسنده: كاظم مستعانالسلطان
ناشر: نشر مانیا هنر
تاریخ انتشار: ۱۳۹۶
۱۶۶ صفحه