محمد دهقانی ۲۵ آبان ۱۳۴۴ در اراک به دنیا آمد. تحصیلات خود را در سه مقطع دبستان، راهنمایی، و دبیرستان در همان شهر به پایان رساند. سپس دور‌ی کارشناسی زبان و ادبیات فارسی را در دانشگاه چمران اهواز آغاز کرد. در سال ۱۳۶۷ نخستین ترجمه‌ی او، چین و ژاپن اثر نیکوس کازانتزاکیس منتشر شد. سپس مدتی را در انستیتو پاستور ایران به کار اداری گذراند و بعد برای ادامه‌ی تحصیل عازم مشهد شد و مدرک کارشناسی ارشد خود را در سال ۱۳۷۳ از دانشگاه فردوسی مشهد دریافت کرد. در همان سال وارد دور‌ه‌ی دکتری زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران شد. رساله‌ی دکتری خود را در حوزه‌ی تاریخ نقد ادبی در ایران به راهنمایی زنده یاد عبدالحسین زرین کوب نوشت و در سال ۱۳۷۷ از تحصیل فراغت یافت. سال بعد به تدریس در دانشگاه سمنان پرداخت و در زمستان سال ۱۳۸۰ برای تدریس به دانشگاه تهران فراخوانده شد. در سال تحصیلی ۱۳۸۴-۱۳۸۵ استاد مدعو دانشگاه پکن بود. ماحصل این سفر علمی را بعدها با عنوان «یادداشتهای پکن» در مجله‌ی نگاه نو منتشر کرد. از آن پس، وقت خود را بیشتر صرف ترجمه و پژوهش در حوزه‌های ادبیات و تاریخ کرده است و اینک نیز به تلاش‌های علمی خود در این رشته‌ها ادامه می‌دهد. او دیپلم افتخار انجمن ادبی پارناسوس یونان را به مناسبت ترجمه‌ی آثار کازانتزاکیس و جایزه‌ی بهترین نقد کتاب در حوزه‌ی تاریخ و جعفرافیا را از خانه‌ی کتاب ایران در سال ۱۳۹۲ دریافت کرده است.
شاهنامه ابومنصوری، تاریخ بلعمی، شاهنامه فردوسی، رودکی پدر شعر فارسی، محمدبن زکریای رازی، دقیقی، ترجمه تفسیر طبری، کسایی نخستین شاعر نامدار شیعه، فرخی سیستانی، منوچهری، ناصرخسرو و ابوریحان بیرونی از مجموعه تاریخ و ادبیات ایران و حدیث خداوندی و بندگی و چین و ژاپن آثار منتشر شده از محمد دهقانی در نشر نی است.
حدیث خداوندی و بندگی، ضمن معرفی مفصل تاریخ بیهقی، که از شاهکارهای بی‌نظیر نثر فارسی است، می‌کوشد مهم‌ترین جنبه‌های این شاهکار را، از حیث تاریخی و ادبی و اجتماعی و روانشناختی، برای خوانندگان توضیح دهد. ضمناً ماجراهای مهم تاریخ غزنویان، چنان‌که بیهقی روایت کرده است، در این‌جا از نو و بر حسب توالی تاریخی مرتب شده‌اند تا خوانندگان سر رشته‌ی رویدادها و حوادث را گم نکنند. شرح واژه‌ها و جمله‌های دشوار و غامض در حاشیه‌ی صفحات فهم متن را برای خواننده آسان‌تر می‌کند. نقشه‌های متعدد و توضیحاتی هم که ذیل نام‌های تاریخی و جغرافیایی آمده‌اند به او کمک می‌کنند که از فضا و مکان رویدادها تصویر و تصور روشن‌تری به دست آورد.
مخاطب این کتاب نه‌فقط استادان و دانشجویان ادبیات بلکه همه‌ی کسانی‌اند که به تاریخ بیهقی علاقه‌مندند و می‌خواهند با این اثر بزرگ بهتر آشنا شوند و از خواندن آن بیشتر لذت ببرند.
