کریم زمانی، قرآن‌پژوه و مولوی‌شناس، در سال ۱۳۳۰ در تهران متولد شد. پس از پایان تحصیلات ابتدایی به فراگیری زبان عربی پرداخت و از اواسط دوران دبیرستان به آموزگاری در دبستان مشغول شد. پس از اتمام دبیرستان با ورود به دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه تهران در رشته‌ی ادبیات عرب به تحصیل پرداخت. وی از پایان دوره‌ی کارشناسی تاکنون تمام تمرکز خود را روی تحقیق و پژوهش در حوزه‌ی تاریخ و دین، متون عرفانی به خصوص مثنوی گذاشته است.
 
مثنوی معنوی به شیوه‌ی مرسوم به ابواب و فصول، مدون و مرتب نشده، بلکه بر پایه‌ی اجمال و تفصیل انشاء شده است. بدین معنی که مولانا به‌سبب سرعت انتقال و قوّت ابتکار، از سخن، سخن می‌شکافد و از نکته، نکته می‌آرد و از حکایت به حکایت دیگر می‌رود و از تمثیل به تمثیل دیگر. آن‌گاه از هر بخشِ حکایت، نکاتی صدرنگ بر حسب استعداد مخاطب ایراد می‌کند و گریزهای اخلاقی و عرفانی و اجتماعی و روان‌شناختی می‌زند. چه بسا در ضمن ایراد نکات، حکایت در دل حکایت آورد، حال آن‌که هنوز حکایت اصلی را به پایان نبرده، و این توالی حکایات با نکته‌گویی‌های بی‌شمار همراه است تا آن‌که دوباره بر سر سخن اصلی بازگردد.
این جهش‌ها و انتقالات پیاپی و لایه لایه بودن موضوعات مثنوی یکی از علل دشواری فهم مثنوی است، حال آن‌که در مثنوی وضوحی تام به‌کار رفته و هیچ مطلبی به روش فضل‌فروشان حرفه‌ای گنگ و مغلق بیان نشده است. بدین‌سان برای فهم اندیشه‌های مولانا چاره‌ای نیست جز آن‌که مطالب اجمالی را به مطالب تفصیلی و بالعکس ارجاع دهیم و تفسیر مثنوی را از خود مثنوی بجوییم.