تحلیل نظری، تحلیل تطبیقی کیفی و تحلیل تطبیقی کمی سه بخش این کتاب را تشکیل می‌دهند. در بخش اول، نخست یک برنامه‌ی پژوهشی در جامعه‌شناسی نظری مطرح می‌شود. به دنبال آن تحلیل‌های نظری از جمله طرح الگوی سه‌سطحی پیرامون تولید پایدار علم، منشا‌ء هنجارهای اجتماعی و رابطه‌ی آن‌ها با نابرابری‌ها ارائه می‌شود. در همین بخش طرح اولیه‌ی یک نظریه‌ی عمومی سرمایه‌ی اجتماعی تدوین می‌شود. در بخش دوم، ابتدا شاخص‌سازی تابع عضویت فازی و واسنجی در جامعه‌شناسی عنوان می‌شود، سپس تحلیل تطبیقی ـ تاریخی در مورد رابطه‌ی ساختار سیاسی با توسعه‌ی اقتصادی و در پی آن تحلیل تطبیقی کیفی فازی در مورد نحوه‌ی ملت‌سازی در بستر زمان ارائه می‌شود. فصول بخش پایانی، هریک به ارائه‌ی تحلیل‌های تطبیقی کمی پیرامون موضوعاتی نظیر توسعه‌ی سیاسی، توسعه‌ی اقتصادی و رابطه‌ی آن‌ها با نابرابری اجتماعی، تضادهای قومی و توسعه‌ی علمی، می‌پردازند.
