گزارش از دین اسلام پس از درگذشت پیام آور آن با عقلانیتی پیوند خورده که نقش آن در بازپروری آیینی که شریعت نام گرفته، به درستی شناخته نشده است. بسیاری از پژوهندگان ادبیات اسلامی فقه و اصولی را که از شرع برخاسته، یا فلسفه و کلامی را که پیرامون آن پدید آمده، با نگاه تاریخی زمان خود نگریسته اند، و به خردورزی هایی که در تبیین احکام وحیانی و استوارساختن مبانی آن در طول تاریخ به کار رفته توجه کافی ننموده اند. جان والبریج، استاد فلسفه و زبان های خاورمیانه در دانشگاه ایندیانا، این خردورزی را خلیفه گری عقل از وحی، در واقع خدمت گذاری به آن، برآورد کرده است. او که سالیان بسیاری را با مسلمانان چه در امریکا و چه در پاکستان محشور بوده، در کتاب خدا و منطق در اسلام کارکرد این عقلانیت را در حوزه های فقه، حدیث، اصول، کلام، فلسفه، و سرانجام در منطق بررسی می کند