در این مطالعه در درجۀ نخست به اندیشه و کردار روشنفکران غیرمذهبی و روشنفکران مذهبی غیرروحانی پرداخته شده است. استدلال می‌شود در سال‌هایی که به انقلاب انجامید، آنچه در محفل‌های فکری ایران رواج داشت، بحثی بومی‌گرایانه بود که از اسلام شیعی به مراتب فربه‌تر، همه‌جانبه‌تر و فراگیرتر بود. آری مذهب شبعه بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ سیاسی ایران است و بی‌شک فرهنگ سیاسی پس‌زمینه‌ای است که نمایش سیاست روی صحنۀ آن بازی می‌شود. اما این استدلال که فرهنگ سیاسی ایران به گونه‌ای یکتا اسلامی است، تاب یک وارسی دقیق را نمی‌آورد. مطالعه نویسنده دربارۀ ذهنیات، شناخت و مباحث نخبگان روشنفکری معاصر ایران نشان می‌دهد که ایدئولوژی انقلاب ایران در آغاز منحصراً اسلامی نبوده است. به عبارت دیگر مذهب شیعه یکی از ارکان کلیدی ایدئولوژی انقلاب بوده اما تنها رکن آن نبوده است.
نویسنده در این کتاب چگونگی واکنش روشنفکران ایرانی به دگرگونی‌های فرهنگی، اجتماعی ـ اقتصادی و سیاسی درون جامعه ایران بین سال‌های 1330 تا 1370 را بررسی می‌کند؛ این فاصله زمانی مورد بررسی اهمیت زیادی دارد، زیرا دورانی را دربرمی‌گیرد که در آن دگرگونی‌های اجتماعی ـ اقتصادی و دگردیسی‌های سیاسی عظیمی همچون انقلاب اسلامی رخ داده است. وی با بررسی چگونگی برخورد روشنفکران ایرانی با دنیای غرب از گذشته تاکنون نشان می‌دهد که تلاش برای تعبیۀ یک هویت ملی اصیل چگونه در کانون توجه آنها قرار داشته است. بروجردی با بهره‌گیری از آثار میشل فوکو و ادوارد سعید نشان می‌دهد که ایرانی‌ها چگونه از درک کم و بیش نادرستی که از غرب داشته‌اند برای شکل دادن به هویت خود استفاده کرده‌اند و غربی‌ها متقابلاً چگونه ایران را به شکلی منفی جلوه‌گر ساخته‌اند تا از این امر برای اثبات برتری فرهنگی خود سود جویند. وی همچنین استدلال می‌کند که روشنفکران ایرانی عمیقاً وامدار اندیشه و فکر غرب هستند که در واقع مبنای فرهنگی تلاش مداوم آنها در جهت شکل دادن و اثبات هویت و موجودیت آنها به شمار می‌رود.