مطالعه‌ی جوامع پیش از تاریخ و جمعیت‌های شکارگر- گردآورنده‌ی امروزی، به ما نشان می‌دهد که هیچ سرنوشت از پیش تعیین شده‌‍ای وجود ندارد و دامنه‌ی احتمالات گسترده‌تر از آن چیزی است که ما می‌پنداریم. در واقع، دگرگشت یک مسیر منحصربه‌فرد را دنبال نمی‌کند و پژوهش در گذشته و حال به ما می‌آموزد که جوامع بشری تنها یک مسیر را طی نمی‌کنند. نمی‌توانیم مسیر واحدی را متصور شویم که همه‌ی جوامع گذشته آن را دنبال و در آن گام‌به‌گام، از نوعی سازمان اجتماعی به نوعی دیگر گذر می‌کرده‌اند، همان‌گونه که مردم در اوایل قرن بیستم باور داشتند. به گمان بسیاری، زنان دوره‌ی پارینه‌سنگیِ جدید تفاوتِ چندانی با زنانِ امروزی نداشته‌اند. سخاوتمندی، مهارت، جسارت و مصمم بودن، به‌عنوان ویژگی‌هایی که در مادربزرگ‌ها، مادران و خواهرانِ ما تجسم یافته‌اند، بیشتر در دی‌ان‌ای بانوی هوشمند گنجانده شده بود. به‌لطف کارهای سرسختانه‌ی باستان‌شناسان و انبوهی از سرنخ‌هایی که گردآوری کرده‌اند، سرانجام بانوی هوشمند می‌تواند از سایه‌ها بیرون بیاید و از بارِ تعصب رها شود...